Trong một bài viết gần đây về lập trình viên lớn tuổi, chúng tôi đã đề cập đề cập đến những khó khăn mà các lập trình viên này thường hay gặp trong phát triển sự nghiệp và tìm việc. Trong bài viết này chúng ta hãy cùng xem qua các số liệu để hiểu rõ hơn về sự nghiệp của các lập trình viên khi đã qua tuổi 35, đâu là tin đồn và đâu là sự thật, và khi nào thì các lập trình viên kết thức sự nghiệp của mình.
Tại sao chúng ta ít thấy các nhà phát triển phần mềm tóc bạc trong ngành? Tất cả các lập trình viên sẽ đi đâu khi họ lớn tuổi? Các công ty có cắt giảm các lập trình viên lớn tuổi không? Tuổi nghề lập trình viên có thực sự ngắn như đồn thổi?
Nếu một lập trình viên ở độ tuổi 50 nộp đơn cho một vị trí với một số người ở độ tuổi 20 hoặc 30, thì có bao nhiêu công ty sẽ tuyển họ? Có rất nhiều câu chuyện về vấn đề này, và cũng có một số sự thật khó hiểu.
Chắc chắn bạn sẽ cảm thấy sốc khi thấy các lập trình viên ở tuổi 40, thậm chí 35, được coi là già. Tuy nhiên trong bài viết này, thuật ngữ già được sử dụng để chỉ khi các lập trình viên dự định nghỉ hưu hoặc chuyển đổi công việc của họ.
Chúng ta hãy cùng xem qua một số thống kê
Thống kê: 40 có phải là 60 tuổi đối với các lập trình viên?
Có một sự thật là, bạn có thể tìm thấy các mâu thuẩn trong kết quả của các cuộc khảo sát khác nhau. Năm 2020, Stack Overflow đã khảo sát 66.329 developer chuyên nghiệp từ khắp nơi trên thế giới. Đây là kết quả:
Trong tổng số các lập trình viên chuyên nghiệp, 69.2% dưới 35 tuổi và 83.2% dưới 40 tuổi. Con số này có giảm đôi chút so với khảo sát năm 2019 với lần lượt là 71.7% dưới 35 và 85% lập trình viên dưới 40 tuổi. Dù vậy, đây là điều bất thường so với hầu hết các ngành nghề khác trên thế giới.
Cuộc khảo sát cũng cho thấy, từ 28,492 câu trả lời, độ tuổi trung bình cao nhất của các nhà phát triển ở Anh là 33.1 và Hoa Kỳ là 33.7. Độ tuổi trung bình tối thiểu là 26 ở Ấn Độ.
Theo báo cáo nghiên cứu khác năm 2019, số lượng nhà phát triển phần mềm từ 55 đến 64 tuổi đã tăng từ 87.000 (8,3%) vào năm 2011 lên 195.000 (10,7%) vào năm 2019 tại Hoa Kỳ. Vì vậy, sự tập trung của các nhà phát triển lớn tuổi ở Hoa Kỳ cao hơn ở hầu hết các quốc gia.
Nhưng qua thời gian, kịch bản này sẽ được thay đổi.
Theo dữ liệu của Evans, có khoảng 24 triệu nhà phát triển trên toàn thế giới và con số này sẽ tăng 20% lên gần 30 triệu vào năm 2024. Với khoảng 4,4 triệu nhà phát triển phần mềm, Hoa Kỳ hiện có số lượng lớn nhất, nhưng Ấn Độ dự kiến sẽ vượt qua họ vào năm 2024.
Sự thật là châu Á đang tạo ra nhiều nhà phát triển phần mềm hơn, và qua thời gian, độ tuổi trung bình của các nhà phát triển phần mềm sẽ còn giảm xuống nhiều hơn nữa.
Tại sao chúng ta thấy ít lập trình viên lớn tuổi trong ngành
Kỳ vọng và nhu cầu về mức lương cao hơn
Rõ ràng là một nhà phát triển phần mềm lớn tuổi và có kinh nghiệm xứng đáng và mong đợi một mức lương cao hơn một người trẻ hơn (nhưng không phải lúc nào cũng vậy).
Vấn đề là nhu cầu. Các công ty phần mềm có cần những nhà phát triển có kinh nghiệm này không và nó có xứng đáng không? Cơ bản là không. Một công ty không cần nhiều nhà phát triển cao cấp có kinh nghiệm.
Mọi công ty đều phải tính toán tính khả thi về tài chính. Việc duy trì nhiều nhà phát triển lớn tuổi hơn với mức lương cao hơn là không khả thi.
Chuyển đổi công việc
Hầu hết các nhà phát triển tìm cách kiếm nhiều tiền hơn mà không cần viết code. Vì vậy, chuyển đổi công việc là một lý do khác.
Không cập nhật kịp kiến thức mới
Công nghệ, ngôn ngữ lập trình và framework đang thay đổi quá nhanh khiến nhiều nhà phát triển lớn tuổi (và thậm chí trẻ) không thể theo kịp.
Với tuổi tác, có rất nhiều trách nhiệm khác đến với thế hệ lớn tuổi. Họ thường không thể dành đủ thời gian để học những điều mới. Đây là một lý do khác tại sao chúng ta thấy ít lập trình viên sau 40 tuổi hơn.
Không có chuyên gia nào khác trong các ngành khác phải học tập cập nhật các công nghệ mới nhất như các lập trình viên. Các lập trình viên luôn cần đảm bảo rằng họ được cập nhật những thay đổi mới nhất.
Môi trường
Khi thời gian trôi qua, họ bắt đầu nhận thấy rằng họ đang ở trong hội những người lớn tuổi của team/công ty và nhận thấy mình đang ở trong nhóm đối lập với các lập trình viên trẻ.
Nhiều lập trình viên ở tuổi 50 – 60 hay thậm chí mới sau 40 tuổi không thể kết nối với các lập trình viên trẻ vì khoảng cách thế hệ và một số yếu tố khác. Họ cảm thấy cô đơn ở nơi làm việc.
Ngành tương đối mới
Ngành công nghiệp phần mềm tương đối mới hơn những ngành khác. Đây là một trong những lý do lớn nhất. Khi ngành công nghiệp lâu đời hơn, hy vọng, chúng ta sẽ thấy nhiều hơn những lập trình viên lớn tuổi trong ngành và tuổi nghề của lập trình viên cũng sẽ cao hơn bây giờ
Văn hóa khởi nghiệp cũng góp phần
Các doanh nhân cố gắng xây dựng mọi thứ nhanh chóng và đột phá. Ước mơ của mọi doanh nhân là thay đổi thế giới theo một cách tích cực nào đó. Y tưởng chỉ là một thứ mong manh. Thực thi là tất cả mọi thứ. Nhưng trước khi thực hiện, các doanh nhân cần một số sản phẩm công nghệ (nếu đó là một công ty khởi nghiệp công nghệ). Họ không thể đợi lâu để sản phẩm được ra mắt.
Bởi vì khi một ý tưởng thất bại, các doanh nhân phải học hỏi từ những sai lầm và chuyển sang một hướng khác, dựa trên các thử nghiệm. Tất cả những thử nghiệm này cần sự phát triển nhanh chóng của các sản phẩm công nghệ.
Vì vậy, để sản phẩm công nghệ phát triển nhanh, chi phí thấp, các doanh nhân luôn tìm kiếm những nhà phát triển trẻ. Tuy nhiên khi một công ty khởi nghiệp bước vào giai đoạn trưởng thành, họ cần những nhà phát triển lâu năm có kinh nghiệm, những người có thể xây dựng nền tảng và kiến trúc vững chắc cho sản phẩm. Vì vậy việc các lập trình viên có kinh nghiệm rời bỏ các công ty và tham gia vào các starup ở vai trò khác nhau cũng góp phần làm giảm số lượng các lập trình viên sau 40 tuổi. Một số khác lại tự mình khởi nghiệp (xem phần cuối).
Làm thế nào để lập trình viên tồn tại trong ngành
Lập trình không là một nghề dành cho số đông. Trên Quora có nhiều nhà phát triển ở độ tuổi 50+ hoặc 60+ cho biết vẫn đang làm công việc lập trình. Một số trong số họ đã được mời làm công việc khác, nhưng họ đã từ chối vì họ yêu thích lập trình. Thực ra, nếu bạn được làm những gì mình yêu thích thì bạn là người may mắn.
Tuy nhiên, dù yêu thích hay không, muốn gắn bó lâu dài với nghề này thì bạn cũng cần lưu ý một số yếu tố. Cho dù bạn là một lập trình viên trẻ hay lớn tuổi, quy tắc rất đơn giản: Nếu bạn không cập nhật bản thân thường xuyên, bạn sẽ bị phản đào thải
Giữ cho tâm hồn tươi trẻ
Bên cạnh việc các nhà phát triển trẻ có chi phí thấp hơn, có hai yếu tố khác khiến các nhà tuyển dụng chọn họ.
- Họ luôn muốn tìm hiểu thêm. Họ tò mò và thích tìm hiểu những điều mới. Kiến thức của họ có thường là cập nhật mới nhất.
- Họ có thể truyền cảm hứng cho những ý tưởng mới và chia sẻ cái nhìn sâu sắc mới.
Vì vậy, hãy giữ cho tâm hồn luôn tươi trẻ. Nếu bạn có một tâm hồn trẻ, thì dù bạn ở độ tuổi nào tuổi tác cũng cũng sẽ ít quan trọng hơn.
Đừng gắn mình với những công nghệ cũ kỹ
Có những lập trình viên luôn dè chừng với những công nghệ mới. Xin đừng làm vậy vì nó chỉ khiến tuổi nghề lập trình viên của bạn ngắn hơn. Luôn cởi mở trong việc áp dụng công nghệ mới.
Một số nhà tuyển dụng coi đó là dấu hiệu đỏ nếu một lập trình viên có quá nhiều năm kinh nghiệm trong một ngôn ngữ lập trình cụ thể và không có bất kỳ kinh nghiệm làm việc nào trong danh mục các công nghệ mới mà công ty đang sử dụng.
Vậy bạn kết thúc như thế nào?
Khi đọc đến đây, bạn có thể đặt câu hỏi: “các lập trình viên lớn tuổi có bị buộc thôi việc sau một khoảng thời gian nhất định không?” Câu trả lời hầu hết là không. Nhưng nếu bạn không tiếp tục với lập trình thì có thể làm gì tiếp theo:
Tham gia vào vai trò quản lý
Vì các công ty có thể dễ dàng tuyển các nhà phát triển trẻ, năng động với chi phí thấp, họ sử dụng các nhà phát triển có kinh nghiệm trong một vai trò quan trọng khác, như vai trò quản lý hoặc ở những vị trí như . Bạn có thể xem các cấp độ phát triể của lập trình viên tại đây.
Chuyên gia tư vấn
Những người trẻ có thể có nhiều lợi thế, nhưng họ khó có thể là một nhà tư vấn. Các nhà phát triển có kinh nghiệm trở thành nhà tư vấn độc lập hoặc được các công ty tuyển dụng. Và bạn thực sự có thể kiếm được nhiều tiền bằng cách trở thành một nhà tư vấn giỏi.
Freelancer
Các lập trình viên sau 40 tuổi, nếu không muốn đi làm cũng có thể trở thành freelancer. Tất nhiên là freelance developer cũng có những thách thức khiến bạn cân nhắc.
Chuyên gia trong một lĩnh vực chuyên biệt
Nhiều người trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực chuyên biệt. Bạn có thể chuyên về các lĩnh vực rất cụ thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường như dữ liệu lớn trong ngành chăm sóc sức khỏe hoặc chuyên gia về kiến trúc đám mây Azure. Trong nhiều lĩnh vực, những chuyên gia có kinh nghiệm sẽ luôn được săn đón
Nghỉ hưu sớm
Nhiều nhà phát triển nghỉ hưu sớm và trở thành người huấn luyện cho các nhà phát triển trẻ.
Bắt đầu khởi nghiệp
Nhiều nhà phát triển có kinh nghiệm sử dụng mạng lưới và kỹ năng của họ và dành một phần tiền tiết kiệm để thành lập một công ty công nghệ hoặc công ty khởi nghiệp mới. Bạn cũng có thể làm như vậy. Tất nhiên đây cũng là một thách thức rất lớn.
Tiếp tục là một lập trình viên
Nếu bạn không chọn con đường nào khác thì đây cũng là một lựa chọn. Rất nhiều nhà phát triển vẫn là lập trình viên ở độ tuổi 50 hoặc 60. Kỹ năng của họ giúp họ tồn tại trong ngành.
Ngoài những công việc trên bạn cũng có thể xem xét một số công việc liên quan đến kỹ thuật như trong bài viết này.
Và cuối cùng
Các nhà phát triển lớn tuổi phải đối mặt với lo ngại về tính ổn định của vai trò mà họ đảm nhiệm. Điều này có thể dẫn đến căng thẳng gia tăng hoặc thậm chí là bị hội chứng kẻ mạo danh (imposter syndrome). Là một lập trình viên bạn có thể tránh điều này bằng cách chuẩn bị sớm và đừng để sau 40 tuổi vẫn chưa có một kế hoạch gì rõ ràng.
Các ngôn ngữ lập trình, framework và thư viện mới luôn xuất hiện và luôn được cập nhật. Bạn không thể bỏ qua điều này. Nhưng thực tế là các kỹ năng có thể lỗi thời rất sớm trong lĩnh vực này.
Giám đốc điều hành của Zoho, Sridhar Vembu, đã thử nghiệm bằng cách thuê trực tiếp những thanh niên 17 tuổi chưa tốt nghiệp trung học. Ông nhận thấy rằng trong vòng hai năm, hiệu suất công việc của những tân binh này gần như tương đương với các đồng nghiệp có trình độ đại học của họ.
Ngày qua ngày, số lượng lập trình viên trẻ đang tăng lên rất nhanh. Vậy có phải lập trình sân chơi của lập trình viên trẻ không? Bạn nghĩ thế nào về tuổi nghề của lập trình viên? Hãy cho chúng tôi biết ý kiến của bạn trong phần bình luận. Và cũng hãy chia sẻ kế hoạch của bạn liên quan đến vấn đề này nhé.
Bài viết dựa trên bài của tác giả Abrar đăng trên Better Programming và có cập nhật các số liệu mới nhất cho phù hợp
Công nhận nghề này lương cao nhưng sự cạnh tranh và đào thải của nghề cũng cực cao